Antisegregacijski protesti srednjoškolaca obilježili ovaj mandat u SBK

Problemi u formiranju vlasti nakon izbora, u Srednjobosanskom kantonu, prisutni i na početku aktuelnog mandata, ukazuju na nedovoljnu samostalnost političara na kantonalnom nivou, odnosno njihovu ovisnost o odlukama stranačkih centrala.

 

Nemogućnost dogovora unutar Skupštine i stranaka koje su, očekivano, trebale činiti vladajuću koaliciju (i) u ovom mandatu, rezultirala je time da je Konstitutivna sjednica trajala čak tri i po mjeseca, da je Skupština SBK jedna od posljednjih koja je izabrala svoje rukovodstvo, da je u procesu konstituisanja pokretan i mehanizam zaštite vitalnog nacionalnog ineteresa, da je ponovo (u cilju zaštite Ustavnosti) morao reagovati Visoki predstavnik, da se o vlasti u SBK odlučivalo na nivou stranačkih lidera, te, da je vlada imenovana tek 8 mjeseci nakon održanih izbora. A za to vrijeme građani su, ponovo, bili taoci političkih igara, uskostranačkih interesa i zanemarivanja njihovih potreba od strane političara koje su izabrali.

Intenzitet rada skupštine SBK, tokom aktuelnog mandata, bio je jedan od najnižih od svih kantonalnih skupština.

Održane su tek 32 sjednice Skupštine. Ukupno, u 16 mjeseci, tokom ove 4 godine (do 30.6.'18.), nije bilo skupštinskih zasjedanja. Što je više od trećine raspoloživog vremena, tokom mandata. Pritom, poslanici su na sjednicama proveli svega 117 sati što je vremenski ekvivalent 15 radnih dana.

Skupština se, u ovom mandatu, nije dobro pokazala u svom glavnom poslu – realizaciji zakonodavnih aktivnosti.

Za 4 godine aktuelnog mandata usvojeno je svega 27 zakona, u odnosu na 45 usvojenih u prethodnom mandatu. Pri tome, svega 12, od usvojenih 27, su novi, tzv. temeljni zakoni, što je dvostruko manje od broja usvojenih temeljnih zakona u prethodnom mandatu.

 

Još jedan ozbiljan nedostatak u radu institucija vlasti u SBK je mali broj kreiranih i usvojenih strategija.

U aktuelnom mandatu usvojena je samo jedna – Strategija razvoja SBK. No, pitanje je da li bi bilo i nje da nije bilo nesebične pomoći Razvojnog programa Ujedinjenih nacija i Vlade Švicarske. Na čekanju su i dalje: Strategija zapošljavanja na području SBK, Strategija razvoja zdravstva SBK, Strategija razvoja kulture, Strategija razvoja obrazovanja, Strategija razvoja sporta, Strategija razvoja regionalnih i lokalnih cesta u SBK, Strategija saradnje Vlade SBK sa nevladinim (neprofitnim) sektorom i dr.

 

Nedovoljna posvećenost interesima građana, isčitava se i iz beznačajnog broja održanih tematskih sjednica.

I pored inicijativa pojedinih poslanika, Skupština SBK je, za 4 godine svog rada, održala svega 1 tematsku sjednicu. Dok ih je u prethodnom mandatu održano 5.

Zbog loše realizacije planiranih zakona, oni se godinama samo prenose iz jednog godišnjeg programa rada u drugi, čekajući tako i po 10-ak godina, da vlada i skupština konačno urade svoj posao i kreiraju zakon za koji je davno prepoznata društvena potreba.

 

Preko polovine od različitih zakona koji su godišnjim programima rada Skupštine planirani u aktuelnom mandatu, su, zapravo, zakoni koji su prvi put planirani i trebali biti realizovani u prošlom ili čak mandatu 2006.-2010. I većina od njih će ostati da čeka na realizaciju i u sljedećem mandatu.

 

Skupština SBK već dugo ima problema sa transparentnošću.

Tek početkom 2018. godine (dakle, u zadnjoj godini aktuelnog mandata) Skupština je konačno dobila svoju web stranicu, čime je prestala biti jedina institucija vlasti u BiH bez zvanične web stranice. Transparentnost, generalno, još uvijek nije na poželjnom nivou. Poseban problem je donošenja budžeta na netransparentan način, uz ignorisanje potrebe za učešćem javnosti u čitavom procesu, odnosno bez organizovanja javnih rasprava u kojim bi se interesnim grupama, sindikatima, nvo, građanima kao pojedincima, omogućilo da iskažu svoje mišljenje i daju prijedloge, u vezi sa sadržajem Budžeta.

 

Sastav Skupštine SBK jedan je od pokazatelja polne neravnopravnosti u društvu – žene u aktulenom mandatu zauzimaju svega 20% poslaničkih mjesta u skupštini, a niti jedna od ukupno 6 žena u Skupštini SBK nije izabrana u rukovodstvo skupštine.

Takva Skupština je i prekršila Zakon o ravnopravnosti polova u BiH, imenujući vladu u kojoj je svega 1 žena, odnosno u kojoj je broj žena 4 puta manji od onog koji propisuje zakon, definišući svako drugo stanje kao diskriminaciju, čije otklanjanje zahtjeva.

 

I pored izuzetno niskog intenziteta rada i produktivnosti poslanici Skupštine SBK su, u velikom broju profesionalizovali svoj status u skupštini i iz budžeta redovno primaju platu i ostale privilegije.

18 poslanika Skupštine SBK ima status zaposlenih u ovoj skupštini a još petero, koji su i delegati u Domu naroda Parlamenta FBiH, zaposleno je u ovoj zakonodavnoj instituciji.

 

Intenzitet rada Vlade SBK, tokom aktuelnog mandata, bio je u neskladu sa njenim propisanim obavezama.

Vlada SBK se, u svom radu, tokom ovog mandata, nije pridržavala obaveze održavanja jedne redovne sjednice sedmično. Redovne sjednice održane su tek u nešto više od polovine sedmica u ovom periodu (tačnije u 108 od 194 sedmice, ili 56%). U 23 sedmice (12% od raspoloživog vremena) održane su samo vanredne sjednice. A čak trećina sedmica, u ovom periodu, prošla je bez ijedne održane sjednice, bilo kojeg tipa.

 

Iako je u aktuelnom mandatu došlo do pada intenziteta rada, u odnosu na prethodni, nešto veća efikasnost rada na sjednicama rezultirala je većom produk-tivnošću ovog, u odnosu na prethodni mandat.

Vlada SBK u aktuelnom mandatu, razmotrila je, na sjednicama  održanim do 30.6.2018., 5676 mjera, što je cca 800 mjera više nego u prethodnom mandatu.

 

Broj značajnijih mjera, kojim se sistemski, dugoročno, utiče na kvalitet života građana, u ukupnoj masi razmotrenih mjera je zanemariv.

 

Najveći dio, u ukupnoj masi mjera razmotrenih tokom mandata 2014.-2018. odnosi se na odluke, zaključke, rješenja i saglasnosti, koji čine 72% od ukupnog broja razmatranih mjera. Informacije, izvještajii planovi i programi obuhvataju daljnih 18%. S druge strane, zakoni čine manje od 1%, u ukupnoj masi razmotrenih mjera. A strategije svega 0,05%.

 

Za čitav aktuelni četverogodišnji mandat, Vlada SBK  je utvrdila svega 2 strategije – Strategiju razvoja SBK i Strategiju za borbu protiv korupcije.

6 od 7 različitih strategija, planiranih godišnjim programima rada u ovom mandatu, ostalo je nerealizovano – strategija razvoja obrazovanje, turizma, kulture, sporta, regionalnih putnih pravaca. Sve, dakle, izuzetno značajne strategije, koje bi, dobro kreirane i pravilno implementirane, rezultirale povećanjem kvaliteta života građana u ovom kantonu.

 

Vrlo je skroman i rezultat u zakonodavnoj sferi.

 

Ukupan broj različitih(!) zakona utvrđenih, od strane Vlade SBK, u mandatu 2014.-2018. je svega 36. Vlada SBK je u dvije godine aktuelnog mandata, zaredom – 2016. i 2017. – imala najmanji broj utvrđenih zakona, od svih kantonalnih vlada u Federaciji BiH.  Manje od polovine, od 36 ukupno utvrđenih zakona, su novi, tzv. temeljni zakoni – njih 17. Ostalo su izmjene i dopune već postojećih zakonskih akata..

 

Problemi koje Vlada SBK ima u realizaciji zakona, najvidljiviji su pri pogledu na realizaciju njenih godišnjih programa rada.

Ukupan broj različitih planiranih(!) zakona, utvrđenih od strane Vlade SBK, za 4 godine mandata, je – 15. Za čitav aktuelni mandat, Vlada SBK, dakle, nije utvrdila ni toliko planiranih zakona koliko ih je planirala svojim najskromnijim godišnjim programom rada.

 

Posljedica loše realizacije planiranih aktivnosti Vlade SBK je da se među nerealizovanim mjerama iz godišnjih programa rada vlade u aktuelnom mandatu nalazi čitav niz značajnih mjera, čije su usvajanje i pravilna primjena mogli pozitivno uticati na kvalitet života građana.

Pored već pomenutih strategija i čitavog niza vrlo značajnih zakona, tu su i: Program javnih investicija u SBK, Program razvoja zaštite i spašavanja ljudi i materijalnih dobara od prirodnih i drugih nesreća i zaštite od požara, Master plan razvoja turizma za općine: Fojnica, Kreševo, Busovača i Vitez, Prostorni plan SBK, itd.

 

Vlada SBK i dalje, uglavnom, kasni sa izvršavanjem svog dijela obaveza u usvajanju budžeta.

Na sreću, ne toliko da bi dovela u pitanje poštovanje zakonskih rokova od strane Skupštine. No, činjenica je da je samo jednom, u aktuelnom mandatu, pri usvajanju budžeta za 2017. godinu, Vlada ispoštovala Zakonom o budžetima u FBiH propisani rok i utvrdila nacrt budžeta do 1. novembra.

 

Vlada SBK je, svojim djelovanjem, tokom aktuelnog mandata, kršila vlastiti i poslovnik o radu skupštine, zakon o budžetima, zakon o koncesijama, pravilnik o finansijskom izvještavanju i godišnjem obračunu budžeta u FBiH,… A svojim sastavom, u kome je samo 1 žena, krši zakon o ravnopravnosti polova.

 

U kontekstu ravnopravne zastupljenosti žena u organima izvršne vlasti, u SBK, najbolja situacija je bila u mandatu 2006.–2010., kada je zastupljenost žena u Vladi (3 od 9) bila na korak od Zakonom propisanog nivoa, dok je stanje u prethodnom mandatu, po ovom osnovu, bilo još lošije nego u aktuelnom – u Vladi nije bila nijedna žena.

Možda najznačajniji događaj u SBK, u ovom mandatu, koji je na svoj način – potpuno drugačijom energijom i svjetonazorom od onog koji reflektuju ovdašnji političari – obilježio ovaj period, su protesti srednjoškolaca u ovom kantonu, koji su ustali protiv necivilizacijskih podjela i segregacije, koje im se nameću.

Mada je pobjeda koju su izvojevali (uz pomoć predstavnika međunarodne zajednice koji su ih podržali), mala, ona je značajna, jer pokazuje da je svijet ispod političkih kišobrana u ovoj zemlji mnogo bolji i zdraviji, od onog što pokazuje i nameće politika. A ta djeca, koja su ustala protiv podjela, i postali meta ostrašćenih nacionalista, sa svih strana, zaslužuju poštovanje. I nadamo se da će se nastaviti boriti za svoja prava i za bolju budućnost ove zemlje. Da se neće umoriti i zgroženi ovdašnjom politikom, kao i toliki drugi, jednostavno – otići.